Giữ nghề thổ cẩm truyền thống dân tộc Dao ở Hồ Thầu

BHG - Sinh ra, lớn lên trong gia đình có truyền thống làm nghề thổ cẩm, chị Triệu Mùi Mấy - Chủ nhiệm Hợp tác xã (HTX) thổ cẩm truyền thống tại xã Hồ Thầu (Hoàng Su Phì) là người tiên phong đưa sản phẩm thổ cẩm thêu tay của dân tộc Dao đến đông đảo người tiêu dùng và du khách.

Nhận thấy du khách đặc biệt thích thú với sản phẩm thổ cẩm thêu tay trên chất liệu truyền thống của dân tộc Dao. Năm 2006, được Dự án Chia sẻ (Thụy Điển) hỗ trợ, chị Mấy đã thành lập HTX thổ cẩm truyền thống với 10 xã viên, với mục đích bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc và tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho các thành viên trong HTX. Trang phục truyền thống của phụ nữ Dao ở Hồ Thầu vẫn giữ nguyên nét cổ truyền với áo dài, áo con, khăn đội đầu, dây lưng, xà cạp và trang sức bằng bạc. Có thể nhận thấy, chiếc áo là điểm nhấn và là phần quan trọng nhất của bộ trang phục. Nét đặc sắc trong trang phục người Dao không thể thiếu những họa tiết hoa văn trang trí rực rỡ.

Chị Triệu Mùi Mấy, Chủ nhiệm HTX với các sản phẩm thổ cẩm truyền thống của dân tộc Dao.

Để nâng cao giá trị của sản phẩm, chị Mấy và các thành viên trong HTX tích cực tìm hiểu, nghiên cứu và sáng tạo ra mẫu mã, hoa văn mới; học thêm kỹ thuật thêu để đa dạng hóa sản phẩm thổ cẩm. Ngoài những sản phẩm truyền thống nhừ váy, áo, khăn; HTX còn sản xuất thêm những sản phẩm để làm đồ lưu niệm, quà tặng cho khách du lịch như: Túi xách, gối, móc treo chìa khóa, túi đựng điện thoại, đơn giản, tinh tế với những sắc hoa văn truyền thống có giá bán giao động từ 50 nghìn đồng đến cả triệu đồng.

Chị Triệu Mùi Mấy, Chủ nhiệm HTX thổ cẩm truyền thống chia sẻ: Đối với phụ nữ người Dao, thêu thùa và may vá là một trong những tiêu chí quan trọng để đánh giá phẩm chất, sự khéo léo và chăm chỉ của người phụ nữ. Ngay từ nhỏ, trẻ em được mẹ dạy cách tỉ mỉ từng đường kim mũi chỉ để sau này lớn lên có thể tự thêu thùa, may vá những bộ trang phục cho riêng mình. Tuy nhiên, những năm gần đây, đời sống kinh tế đã khá hơn, nhất là thế hệ trẻ bây giờ dần thay những sản phẩm thổ cẩm thêu tay truyền thống bằng những bộ trang phục hiện đại; người biết và giữ nghề truyền thống đến giờ không còn nhiều, điều này làm cho chị rất trăn trở, suy nghĩ. Hiện chị và các thành viên HTX đã và đang tích cực động viên, truyền dạy cho con cháu trong gia đình để lưu giữ, phát triển các sản phẩm thổ cẩm thêu tay truyền thống của dân tộc mình.

Thông thường, để tạo ra một bộ quần áo, người phụ nữ Dao phải làm liên tục trong nhiều tháng mới có thể hoàn thành. Từ những dụng cụ thô sơ, tự tạo, thông qua các thao tác thủ công cùng bàn tay khéo léo, sự chăm chỉ của người phụ nữ đã tạo ra những sản phẩm đẹp mắt, hoa văn phong phú, độc đáo, chứa đựng nhiều giá trị văn hóa, tâm linh của người Dao. Không chỉ góp phần bảo tồn văn hóa truyền thống của dân tộc, HTX thổ cẩm truyền thống còn tạo việc làm thường xuyên cho hơn 10 thành viên với thu nhập bình quân mỗi tháng trên 4 triệu đồng/người.

Đồng chí Phượng Chàn Nu, Phó Chủ tịch UBND xã Hồ Thầu cho biết: Việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy giá trị nghề thổ cẩm thêu tay truyền thống tại địa phương là rất quan trọng và cần thiết, không chỉ góp phần phát triển kinh tế cho gia đình, mà quan trọng hơn chính là quảng bá hình ảnh đẹp về bản sắc văn hóa truyền thống dân tộc Dao ở xã Hồ Thầu, huyện Hoàng Su Phì đến với khách du lịch trong và ngoài nước.

Bài, ảnh: TIẾN LÂM