Hà Giang

Cảm nhận America

18:53, 04/06/2021

America là từ chỉ toàn bộ châu Mỹ  - miền đất rộng bao la kéo dài từ nước Canada tận cực Bắc tới nước Chile ở Nam bán cầu. Châu Mỹ đóng góp cho thế giới một cường quốc hàng đầu là nước Mỹ. Quốc gia này có một số tên gọi: theo tiếng Anh là United States of America - Hợp chủng quốc Hoa Kỳ; tiếng Tây Ban Nha: Norte America (Bắc Mỹ); Nước Mỹ (Mỹ Quốc: Nước Đẹp - dịch lại từ Hán ngữ của người Trung Hoa).

Năm 1985, Quebec được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.
Năm 1985, Quebec được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới.

Tên gọi của châu Mỹ lấy từ tên của nhà thám hiểm người Italia là Amerigo Vespucci (1459 – 1512). Năm 1499, đoàn thuyền dưới cờ Bồ Đào Nha do ông chỉ huy đã tới Tân thế giới. Với kinh nghiệm lão luyện của nhà thám hiểm, bằng văn bản, Amerigo Vespucci quả quyết đây là lục địa mới mà người châu Âu chưa từng biết đến. Năm 1507, tấm bản đồ thế giới của tác giả Martin Waldsemile đã đặt tên miền đất mới này là America để ghi công Amerigo Vespucci.

Vào thế kỷ 13, 14, đế chế Ottoma (còn gọi là Đế quốc Ottoma hay Đế quốc Thổ Nhĩ Kỳ) hùng mạnh đã chặn tuyến đường giao thương của người Âu đi sang châu Á ở Constantinople (Istanbul ngày nay). Nhu cầu tìm đường đi mới sang Ấn Độ và Trung Hoa đặt ra cấp thiết đối với Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha.

Trước cả Amerigo Vespucci, từ năm 1492, nhận sứ mệnh tìm đường sang châu Á trước Hoàng gia Tây Ban Nha, đoàn thuyền chừng 90 thành viên do Cristoforo Colombo (người Italia) đã nhổ neo. Sau 2 tháng, đoàn tới miền đất mới, gặp gỡ thổ dân, gọi họ là người Indio (Anh-điêng) vì nhầm tưởng đây là vùng đât của nước Ấn Độ. Sau chuyến đi này, Cristoforo Colombo còn thưc hiện 3 chuyến đi nữa tới nhiều nơi trên miền đất mới, nhưng ông vẫn cho đó là châu Á. Có tư liệu đặt ra nghi vấn rằng, sở dĩ ông không dám nói khác vì muốn chiếm trọn niềm tin của Hoàng gia Tây Ban Nha, để được nhận trọng thưởng cùng bổng lộc như cam kết. Cuộc đời Cristoforo Colombo nhận cái kết buồn: Về sau, Hoàng gia Tây Ban Nha phái quân đội sang tận vùng biển Caribe bắt đưa về, tước hết mọi danh vị. Mãi tới ngày nay, ông vẫn chưa yên. Năm 2020, ở Mỹ, nhân cái chết của một người da màu do cảnh sát trấn áp, một số phần tử quá khích đã phá bức tượng Cristoforo Colombo đã tồn tại hàng thế kỷ với cáo buộc ông là kẻ đầu tiên thực hành chế độ chiếm hữu nô lệ. Chứng cứ là Nhật ký hành trình của ông còn ghi: Trở về Tây Ban Nha từ chuyến đi đầu tiên, Cristoforo Colombo đem theo nhiều của cải (trong đó có vàng mà thổ dân không biết sử dụng) cùng 10 người dân của vùng đất mới làm nô lệ.

Mỹ Latinh (America Latina) bao gồm hầu hết các quốc gia miền Trung, vùng biển Caribe và miền Nam châu Mỹ. Ở đây, người dân nói thứ tiếng chính thuộc ngữ hệ Latinh. Những thứ tiếng thuộc ngữ hệ này bao gồm: Tây Ban Nha, Bồ Đào Nha, Italia, Pháp, Rumania.

Việt Nam có nhiều bè bạn ở Mỹ Latinh. Cuba nổi tiếng là người bạn hào hiệp, thủy chung, chí nghĩa chí tình. Tình hữu nghị Việt Nam – Cuba được dự báo bởi một nhà văn hóa có tư tưởng cách mạng Jose Marti từ thế kỷ 19 qua tác phẩm Một cuộc dạo chơi qua xứ An Nam. Lãnh tụ Fidel Castro đã tạc vào quan hệ ngoại giao bằng khẩu hiệu: “Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến cả máu của mình”! Che Guevara (chiến sỹ cách mạng, anh hùng Cuba và Mỹ Latinh) đã nói lời bất hủ khi cuộc chiến tranh giữ nước của nhân dân ta ở thời kỳ quyết liệt: “Hãy tạo thêm hai, ba, nhiều Việt Nam!”

Đài phát thanh, Truyền hình Nhà nước Cuba luôn mở đầu buổi truyền tin bằng câu nói quen thuộc: “Đây là tiếng nói Cuba – dải đất tự do đầu tiên của Mỹ La tinh!”

Khi còn ngồi trên ghế nhà trường và cả sau này nữa, tôi đọc tác phẩm của các nhà thơ, nhà văn của nước Cộng hòa Chile: Gabriela Mistral (1889-1957, nhận giải thưởng Nobel văn học năm 1945, là nghệ sĩ Mỹ Latinh đầu tiên được trao giải thưởng danh giá này, người có chân dung được nhà nước Chile chọn in trên đồng tiền 5.000 peso); Pablo Neruda (1904-1973, nhận giải thưởng Nobel văn học năm 1979); nữ văn sĩ Isabel Allende (cháu gọi cố Tổng thống Salvador Allende bằng bác) có những tác phẩm khá nổi tiếng như La casa de los espíritus (Ngôi nhà của những hồn ma), Cuentos de Eva Luna (Những câu chuyện về Eva Luna)…

Chile là quê hương của nhạc sỹ tài ba Víctor Jara – người có tư tưởng tiến bộ, nhiệt thành ủng hộ Chính phủ đoàn kết nhân dân theo đường lối cánh tả Mỹ Latinh của Tổng thống Salvador Aigende. Nhạc sỹ bị quân đội của tướng Pinoche sát hại trong cuộc đảo chính đẫm máu vào năm 1973. Chưa từng một lần tới Hà Nội, nhưng ông đã kịp để lại nhạc phẩm cảm động về Bác Hồ (lời tác giả): Quyền được sống trong hòa bình (El drecho de vivir en paz). Bài hát được in trong album cùng tên của nhạc sỹ có đoạn: “Nhà thơ Hồ Chí Minh – đưa quyền sống hòa bình – từ Việt Nam ra toàn nhân loại…”

Sẽ là đẹp như mơ khi được về cực Nam nước Chile, tới eo biển Drake, sang cực Đông (ngay sát bên cạnh) gặp đảo Phục Sinh. Miền này lắm đầm, hồ, kênh rạch, rừng ngập mặn nối liền với biển cả. Nơi “cùng trời cuối đất” là đây chăng! Biết đâu lại chẳng bắt gặp cảm giác tựa như những tao nhân mặc khách khi tới xã Ngọc Hiển ở mũi Cà Mau của Việt Nam. Thi sỹ của mùa xuân và tình yêu Xuân Diệu đã có bài thơ rất hay về Cà Mau: Tổ quốc tôi như một con tầu/ Mũi thuyền ta đó – mũi Cà Mau...

Nói về châu Mỹ dù chỉ qua mấy nét chấm phá theo lối vẽ tranh của danh họa Tề Bạch Thạch của nước Trung Hoa, cũng không nên quên nhắc về miền đất của những người đẹp. Venezuela được mệnh danh là lò luyện nên các hoa hậu tầm cỡ châu lục và thế giới. Người đẹp Mehico cũng đang nổi như cồn. Tối 16.5 vừa qua, chung kết Miss Universe 2020 đã diễn ra tại Mỹ. Andrea Meza - người đẹp Mexico đã vượt qua 73 thí sinh và đăng quang danh hiệu hoa hậu, đưa nước của cô ba lần giành ngôi cao nhất tại Hoa hậu Hoàn vũ. Hai người đẹp trước đó là Lupita Jones và Ximena Navarrete ./.

  TS.  Chu Huy Sơn


Ý kiến bạn đọc


Cùng chuyên mục

Nơi lưu giữ làn điệu dân ca Tày

BHG - Đến với Bắc Mê, du khách có thể chiêm ngưỡng khung cảnh non nước hữu tình với những phong tục sinh hoạt văn hóa đặc sắc cùng nhiều làn điệu dân ca phong phú, thể hiện lối sống, tình cảm của các dân tộc. Tuy nhiên, theo dòng chảy của xã hội, những làn điệu dân ca ngày nay đang dần mai một. Để giữ gìn những làn điệu dân ca, câu lạc bộ (CLB) hát Then thôn Bản Lạn đang tích cực phát huy những giá trị văn hóa và truyền thụ cho thế hệ trẻ.

31/05/2021
Ruộng bậc thang trong đời sống của đồng bào rẻo cao Hoàng Su Phì

BHG - Để có thể canh tác lúa nước trên địa hình đồi núi dốc, từ hàng trăm năm về trước, đồng bào các dân tộc sinh sống trên địa bàn huyện Hoàng Su Phì đã sáng tạo, khai phá và hình thành nên những thửa ruộng bậc thang. Việc khai phá ruộng được nối tiếp qua nhiều thế hệ với những vốn tri thức dân gian riêng có được lưu truyền, bởi vậy với đồng bào rẻo cao Hoàng Su Phì, những thửa ruộng bậc thang không chỉ đơn thuần là nơi canh tác lúa mà là cả công trình nghệ thuật, là nơi lưu giữ những giá trị văn hóa, tín ngưỡng độc đáo của các dân tộc.

31/05/2021
Hoàng Su Phì vào mùa "đánh thức" những thửa ruộng bậc thang

BHG - Sau những cơn mưa lớn đầu mùa hè, những thửa ruộng bậc thang ở Hoàng Su Phì được "đánh thức". Trên các hệ thống ruộng bậc thang được công nhận di tích Quốc gia nơi đây lại rộn ràng tiếng người hòa trong tiếng ve râm ran ngày hè.

31/05/2021
Một thoáng Hà Giang

Nằm ở cực Bắc - vùng phên giậu của Tổ quốc, Hà Giang không chỉ sở hữu cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, kỳ vĩ cùng sự đa dạng văn hóa mà còn được biết đến như một trong những địa phương phát triển du lịch khá bài bản. Điều đó đã tạo nên sức hấp dẫn đặc biệt, khiến du khách muốn quay lại vùng đất này nhiều lần.

30/05/2021