Khâu Vai – miền đá hát

BHG - Khâu Vai - vùng đất gắn liền với câu chuyện tình huyền thoại và phiên Chợ tình phong lưu “độc nhất vô nhị” nơi miền Cao nguyên đá những ngày này rộn rã bước chân tìm về bến đợi yêu thương. Kể từ ngày chàng Ba - nàng Út gạt nước mắt chia tay, nơi đây đã trải qua 100 mùa thương nhớ. Hôm nay, Khâu Vai vang vọng lời ru tình da diết và miền đá vẫn hát khúc ca đợi chờ của những mối tình dang dở.

Cầu “Tình yêu” tại khu vực Mê cung đá.

Từ thành phố Hà Giang, vượt cung đường uốn lượn, băng qua những đoạn cua tay áo, chúng tôi đặt chân tới khu vực rừng thông thuộc xã Lao Và Chải (Yên Minh). Từ sáng sớm, đông đảo người dân và du khách đã đến cổ vũ cho các vận động viên tham gia Giải đua mô tô, ô tô địa hình lần thứ nhất mang chủ đề “Tinh thần đá”. Đối với đồng bào các dân tộc quanh năm lam lũ, bám đá trồng ngô trên sườn núi cheo leo, đây là lần đầu tiên họ tận mắt chứng kiến những chiếc xe máy, xe ô tô được các tay đua điêu luyện đến từ các tỉnh, thành trong nước và quốc tế trình diễn.

Tiếp tục hành trình tìm về mảnh đất Khâu Vai huyền thoại, chúng tôi đến Làng Văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi (Mèo Vạc) - nơi diễn ra nhiều hoạt động văn hóa đặc sắc trong khuôn khổ Lễ hội 100 năm Chợ tình Khâu Vai. Làng văn hóa đang trở thành điểm nhấn du lịch của địa phương với các ngôi nhà được thiết kế theo mẫu nhà ở của đồng bào Mông. Làng có nhà văn hóa 5 gian, nhà trưng bày sản phẩm 3 gian thiết kế theo kiến trúc nhà khung gỗ, trình tường, mái lợp ngói âm dương 2 tầng; hệ thống giao thông lát đá xẻ địa phương; hệ thống điện ngầm; bãi đỗ xe; 2 khu vui chơi và các hạng mục khác. Khung cảnh ngôi làng thoáng đãng; dọc bên các trục đường được trồng hoa Đào và các loại hoa đủ sắc màu, tạo nên cảm giác yên bình, mang không gian vừa truyền thống vừa hiện đại. Trong không khí nhộn nhịp, du khách được chứng kiến lễ cúng vào nhà mới theo phong tục người Mông; tìm hiểu về lễ hội Gầu Tào; thưởng thức điệu múa khèn Mông. Các hoạt động văn hóa hòa quyện giữa không gian kiến trúc độc đáo về nhà ở đã tạo nên nét đặc sắc không thể pha trộn của người Mông vùng Cao nguyên đá.

Múa khèn Mông tại Làng Văn hóa du lịch cộng đồng dân tộc Mông thôn Pả Vi Hạ, xã Pả Vi (Mèo Vạc).

Tìm về miền đá Khâu Vai khi trời đã xế chiều. Từ các lối mòn trên sườn núi, bàn chân của các chàng trai, cô gái người Tày, người Giấy, người Mông, người Dao… đạp lên đá sắc nhọn tìm về khu vực Mê cung đá - nơi diễn ra Lễ hội 100 năm Chợ tình Khâu Vai và công bố Bằng tái công nhận Công viên Địa chất toàn cầu Unesco - Cao nguyên đá Đồng Văn lần thứ 2. Những chiếc váy rực rỡ sắc màu đung đưa theo nhịp bước của thiếu nữ miền sơn cước; đâu đó, tiếng khèn gọi bạn văng vẳng trong tiếng gió lùa qua hốc đá, vờn lên những vạt ngô xanh mởn.

Mê cung đá mùa này đẹp như bức tranh thủy mặc. Kiến tạo của thiên nhiên kết hợp với các hạng mục mới được xây dựng để lại ấn tượng với du khách. Giữa lòng đá lô nhô, những cánh hoa Tam giác mạch – loài hoa đặc trưng vùng Cao nguyên đá bung nở như tấm thảm lụa; chiếc cầu “Tình yêu” uốn lượn, vượt lên các mỏm đá giúp du khách tận hưởng không gian giao hòa giữa đất trời. Đứng ở Mê cung đá có thể nhìn thấy trung tâm xã Khâu Vai lung linh ánh đèn đêm. Nơi đó chất chứa bao nỗi niềm của những đôi lứa yêu nhau không đến được với nhau và cũng chính nơi này đã xây lên hạnh phúc của bao đôi trai gái.

Ấn tượng trong Lễ hội 100 năm Chợ tình Khâu Vai chính là không gian nghệ thuật đặc sắc; thiết kế sân khấu hoành tráng, độc đáo và Chương trình nghệ thuật “Miền đá hát” tái hiện câu chuyện tình yêu huyền thoại; thể hiện rõ những nét đẹp văn hóa truyền thống của cộng đồng dân tộc trên vùng Cao nguyên đá. Chị Hoàng Hải Yến, du khách đến từ thành phố Cần Thơ tâm sự: “Lần đầu tiên đến với Hà Giang, được tham gia Lễ hội 100 năm Chợ tình Khâu Vai, chứng kiến các hoạt động văn hóa đặc sắc, giúp chúng tôi thêm trân trọng ý chí kiên cường của đồng bào các dân tộc nơi đây. Sau chuyến đi này, chúng tôi sẽ giới thiệu với anh em, bạn bè đến khám phá, trải nghiệm vùng đất Hà Giang tươi đẹp”.

Chợ tình Khâu Vai nhộn nhịp bước chân người dân và du khách nhưng vẫn không ồn ào, náo nhiệt. Bởi đến với Chợ tình không phải để mua bán, chỉ có các chàng trai, cô gái đi tìm bạn tình; là nơi hội ngộ của những đôi lứa yêu nhau không đến được với nhau. Họ đến chợ mong gặp lại người tình trước đây đã trao thương, gửi nhớ để tâm sự, sẻ chia. Vì thế, Chợ tình 100 năm nay vẫn vẹn nguyên giá trị nhân văn sâu sắc; ca ngợi tình yêu đôi lứa trong sáng, thủy chung, có sức lan tỏa lớn trong cộng đồng. Du khách đến Chợ tình thực sự ấn tượng với các hoạt động văn hóa đặc sắc, như: Lễ dâng hương miếu Ông, miếu Bà do 50 hộ dân thôn Khâu Vai chuẩn bị đồ lễ với con số 27 đặc trưng như: Lợn 27 kg, gà 2,7 kg, mâm xôi ngũ sắc 27 kg… Theo quan niệm của người dân, số 27 thể hiện sức mạnh đẩy lùi ma quỷ, mang lại cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Bên cạnh đó, du khách có dịp trải nghiệp các hoạt động giao lưu văn hóa, văn nghệ, trò chơi dân gian truyền thống; xem đua lợn đen Lũng Pù; chế tác khèn Mông; trình diễn nấu rượu ngô; thi chim Hoạ mi hót; gói bánh chưng, giã bánh dày; tung còn giao duyên; gánh nước qua cầu; bịt mắt tìm bạn; bắn nỏ; rót nước vào chai; tung còn vào quẩy tấu; hát đối giao duyên; tham gia lễ cầu duyên; thưởng thức ẩm thực vùng cao…

Đêm Khâu Vai bình yên! Giữa không gian tĩnh mịch chỉ nghe đâu đó lời tâm tình thì thầm vọng ra bên những gốc cây. Trong ánh đèn sáng nhạt, chúng tôi bất chợt gặp những giọt nước chảy dài trên đôi mắt đỏ hoe của người thiếu nữ miền sơn cước; hay cái nắm tay thật chặt như không muốn rời xa của chàng trai khi gặp lại người mình từng yêu. Chỉ có duy nhất một đêm trò chuyện để hôm sau họ trở về với cuộc sống thực tại, trao gửi lại mảnh đất Khâu Vai bao nỗi niềm, thương nhớ. Miền đá Khâu Vai hôm nay vang vọng khúc ca “Chàng ơi xuống núi cùng em/ Nhớ mang theo ngựa và đi một mình”!

Bài, ảnh: KIM TIẾN