Đặc sắc chợ phiên nơi miền đá

BHG - Đến Cao nguyên đá Hà Giang, đối với nhiều du khách sau khi đã thăm thú những danh thắng có tính tiêu biểu của mảnh đất này, thì việc khám phá những nét văn hóa bản địa là một trải nghiệm khó bỏ qua. Một trong nhiều sinh hoạt cộng đồng vô cùng lý thú và hấp dẫn du khách trong và ngoài nước chính là các buổi chợ phiên.

Du khách thưởng thức phở trong chợ phiên Đồng Văn.

Chợ phiên ở các huyện Quản Bạ, Yên Minh, Đồng Văn, Mèo Vạc… với các ngày chợ họp vào cuối tuần và chợ lùi theo ngày âm lịch, vậy nên gần như ngày nào cũng có chợ. Có nhiều phiên chợ vùng cao Hà Giang được nhiều du khách khắp nơi biết đến như: Chợ phiên Sà Phìn, chợ Phố Cáo, chợ Lũng Phìn, chợ thị trấn Đồng Văn, chợ phiên Mèo Vạc…, các phiên chợ này thu hút sự tham gia của đông đảo bà con các dân tộc, tạo ra sự nhộn nhịp mang sắc màu riêng biệt của núi rừng. Ngoài ra, hàng tuần tại các xã cũng có phiên chợ của riêng mình như: Chợ phiên xã Du Già (Yên Minh), chợ Quyết Tiến (Quản Bạ)… đều đông đúc mỗi phiên họp, được nhiều công ty du lịch giới thiệu với du khách.

Được dịp hòa mình vào các buổi chợ này, bất kỳ ai cũng sẽ bị choáng ngợp bởi sự nhộn nhịp đầy màu sắc. Đơn cử như chợ Phố Cáo, xã Phố Cáo (Đồng Văn), nằm bên Quốc lộ 4C, hai bên núi đá mây phủ quanh năm, họp từ sáng tinh mơ, già trẻ, trai gái từ các bản làng tụ tập về thung lũng kỳ vỹ này. Họ mang đến chợ không chỉ là hàng hóa, vật dụng để mua bán, trao đổi mà còn mang theo những nếp văn hóa của dân tộc mình.

Ngày xưa phương tiện duy nhất của bà con là ngựa, mỗi khi tới ngày họp chợ họ phải rời nhà từ lúc rạng sáng mới kịp tới chợ, giờ đây với chiếc xe máy, họ đã có mặt ở chợ sớm hơn. Với người miền núi, tới chợ phiên không chỉ để mua bán, mà đơn giản là họ xuống chợ để tìm niềm vui của sự đông đúc. Với đặc trưng ở vùng núi non hiểm trở, mỗi nhà cách nhau một quả đồi, họ xuống chợ còn để nhắn gửi những lời mời cho một đám cưới, một đám đặt tên, vào nhà mới, thăm hỏi bạn bè...

Đàn ông người Mông đôi khi chỉ có một nhiệm vụ là tháp tùng vợ xuống chợ. Những người phụ nữ, cũng chính là linh hồn của bất kỳ phiên chợ nào. Từ những cô bé người Mông với khuôn mặt bầu bĩnh, ưng ửng đỏ, ăn vận lấp lánh, những thiếu nữ trang phục đầy sắc màu, đến những người phụ nữ tần tảo và vội vã, họ đều ít nhất mang trong mình một trách nhiệm khi đến chợ phiên. Và bởi họ là linh hồn của buổi chợ nên sự có mặt của họ làm cho phiên chợ với tính nguyên bản ban đầu là thông thương trở nên thơ mộng hơn. Nhìn ngắm họ cười đùa bên người đàn ông của mình, bên bạn chợ, bên các sạp hàng đa sắc… khiến mọi người vui lây.

Hòa mình vào không khí của các buổi chợ phiên vùng cao, cùng theo chân những người bản địa tới các gian hàng bán đặc sản núi rừng như bánh Tam giác mạch, xôi ngũ sắc, thảo quả, tiêu rừng... Cùng những người đàn ông Mông xem hàng bán rượu dài dằng dặc thử một vài chén rượu ngô men lá thơm lừng rừng, hoặc cùng họ đi mặc cả về con Họa mi hót hay nhất chợ, rồi dắt nhau vào hàng thắng cố, hàng phở thưởng thức món ăn đặc trưng bản địa là những trải nghiệm khó quên với du khách.

Bài, ảnh: Trọng Toan