Lễ đặt tên Trưởng thành - nét văn hóa đặc sắc của dân tộc Mông

BHG - Tỉnh ta có 19 dân tộc anh em cùng sinh sống, mỗi dân tộc đều có những phong tục, tập quán, nét sinh hoạt riêng; được lưu truyền từ đời này sang đời khác. Trong đó, Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông là nét văn hóa đặc sắc vẫn được lưu giữ đến ngày nay. Việc làm Lễ đặt tên Trưởng thành có ý nghĩa hết sức quan trọng với người con trai dân tộc Mông, nó đánh dấu sự trưởng thành và có một cái tên mới với dòng họ, cộng đồng; cũng như trong đời sống sinh hoạt hàng ngày.

Người con trai muốn đặt tên phải làm mâm cỗ xin phép tổ tiên và bố mẹ hai bên nội, ngoại. Ảnh: HOÀNG TUYẾN

Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông được tuân thủ theo những quy định, cách làm của các thế hệ ông cha đi trước thì mới được Tổ tiên và dòng họ công nhận. Người con trai muốn làm Lễ đặt tên Trưởng thành thì phải có độ tuổi từ 20 trở lên và đã có con đầu lòng. Sau khi đã chọn được ngày lành, tháng tốt thì phải đi thông báo cho bố mẹ vợ và dòng họ biết. Trước khi làm lễ, người con trai sẽ làm một mâm cỗ  đầu, gồm: Một con gà, một chai rượu và được đặt ở vị trí dưới bàn thờ để xin phép Tổ tiên, bố mẹ hai bên nội, ngoại để được đặt tên mới mà mình tự chọn. Sau khi được sự đồng ý đặt tên mới, người con trai mổ tiếp một con lợn khoảng 50 kg trở lên để làm mâm cỗ thứ hai mời bố mẹ cùng hai bên nội, ngoại và họ hàng cùng ăn. Sau khi ăn xong, người con trai chắp tay quỳ lạy Tổ tiên, bố mẹ hai bên để thông báo từ nay đã có tên mới.

Nghi thức chắp tay quỳ lạy trong Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông, thể hiện lòng thành kính tổ tiên và bố mẹ hai bên nội, ngoại. Ảnh: HẢI SƠN

Để tỏ lòng thành kính, sau khi hai bên gia đình nội, ngoại và họ hàng cùng nhau ăn cơm xong; người con trai được đặt tên lấy 4 cái chén, 1 túi cơm, 1 chai rượu, 1 con gà chín, một cái thìa bằng gỗ, 1 cái đuôi lợn, 1 đùi lợn khoảng 5 kg đặt vào trong quẩy tấu cho họ hàng bên ngoại rồi tiễn bên ngoại về. Khi đến ngã 3 đường, hai bên gia đình sẽ lấy một ít đồ ăn để vào cái thìa gỗ rồi cúng xin phép các thần linh, mong muốn các thần linh phù hộ cho đi lại được bình an. Sau khi cúng xong, hai bên gia đình nội, ngoại sẽ đem những thức ăn chín mang theo cùng ăn uống rồi chia tay.

Trong Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông, nghi thức quan trọng nhất trong buổi lễ là người được đặt tên mới chắp tay quỳ lạy Tổ tiên và bố mẹ hai bên nội, ngoại. Nghi thức này nhằm báo cáo tên mới với tổ tiên, bố mẹ hai bên nội ngoại và họ hàng. Đồng thời thể hiện lòng thành kính của người được đặt tên mới. Theo quan niệm của dân tộc Mông, khi người con trai được làm Lễ đặt tên Trưởng thành có nghĩa là làm đám cưới cho người con trai đó, còn lúc cưới vợ là cưới cho người vợ. Đồng thời, người con trai sẽ khẳng định được mình là người đã trưởng thành, có gia thế ổn định, có vai vế trong gia đình, dòng tộc và được sự tôn trọng của cộng đồng.

Đồng chí Mua Hồng Sinh, Phó Chủ tịch UBND huyện Mèo Vạc cho biết: Dân tộc Mông chiếm gần 80% dân số toàn huyện. Hiện nay, huyện đang đẩy mạnh công tác tuyên truyền gìn giữ những nét văn hóa truyền thống của các dân tộc; trong đó, có Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông. Cùng với đó, huyện đẩy mạnh tuyên truyền đến mọi tầng lớp nhân dân bài trừ các hủ tục, giữ gìn những nét đẹp văn hóa truyền thống; tránh bị các đối tượng xấu lợi dụng, thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí; đảm bảo an vệ sinh an toàn thực phẩm… Lễ đặt tên Trưởng thành của dân tộc Mông là một trong những nét văn hóa truyền thống có ý nghĩa sâu sắc, rất cần được giữ gìn và phát huy.

Thúy Hòa (Trường Chính trị tỉnh)