Bắc Mê giữ gìn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc

BHG - Thực hiện Nghị quyết Trung ương 5, khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, những năm qua, huyện Bắc Mê đã có nhiều giải pháp bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc trên địa bàn; góp thêm nét mới trong xây dựng đời sống văn hóa, tinh thần cho người dân.

Đội văn nghệ các thôn, bản ở xã Yên Cường trong ngày Tết Độc lập, tại di tích lịch sử Căng Bắc Mê.

Huyện Bắc Mê hiện có 15 dân tộc, đa số là dân tộc Kinh, Tày, Mông, Dao và một số dân tộc thiểu số (DTTS) khác sinh sống. Để gìn giữ những phong tục, nghi lễ thuộc về nét đẹp văn hóa của dân tộc mình, đồng thời biết dung nạp văn hóa của các dân tộc anh em; việc bảo tồn bản sắc văn hóa vốn đã như một chỉnh thể, lại được kết tinh hài hòa thêm những nét đẹp đa sắc thái.

Có thể tìm thấy những nét đẹp thuộc về phong tục, tập quán đã ăn sâu vào máu thịt của đồng bào các dân tộc, như: Lễ hội Lồng tồng của người Tày; cúng thần Rừng của dân tộc Pu Béo; cầu mùa của dân tộc Dao; Lễ hội Gọi Trăng của dân tộc Tày, xã Yên Định; Lễ hội Gàu tào ở xã Phiêng Luông… Nhiều loại hình nghệ thuật, nhạc cụ dân tộc đáng quý như: Đàn tính Tày, nhị Tày, sáo Tày, khèn Mông, khèn môi Mông, kèn của người Dao đã, đang được bảo tồn và phát huy.

Nét nổi bật trong công tác bảo tồn giá trị văn hóa truyền thống đó là: Cấp ủy, chính quyền từ huyện đến cơ sở đã chỉ đạo các địa phương, cơ quan, đơn vị tích cực hưởng ứng thi đua đăng ký xây dựng cơ quan, làng, bản, gia đình văn hóa,... gắn với các tiêu chí trong việc gìn giữ các giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. Nhiều nghệ nhân tiêu biểu của huyện được cử đi tham dự các lễ hội trong tỉnh và các huyện giáp danh như: Lễ hội Lồng Tông (xuống đồng) của người Tày ở Na Hang (Tuyên Quang), Bảo Lâm, Bảo Lạc (Cao Bằng); qua đó, khơi dậy niềm tự hào và lòng quyết tâm giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa của đồng bào các dân tộc trong huyện.

Các lễ hội như: Nghi lễ Cấp sắc của người Dao; Lễ hội Lồng Tông của người Tày, cúng ăn mừng lúa mới, thủ tục ma chay, cưới hỏi, nhận cha, mẹ nuôi,… của đồng bào các dân tộc được khôi phục và phát huy. Bên cạnh đó, còn có các làn điệu dân ca như: Hát quan làng của người Dao tuyển, làn điệu then, khắp nôm Tày, dân ca Giáy, dân ca Dao, dân ca Mông. Đặc biệt, thông qua các ngày hội văn hóa, hội diễn, hội thi, của huyện đã lồng ghép việc bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống; qua đó, thu hút đông đảo các nghệ nhân là đồng bào các dân tộc trong huyện tham gia.

Xã Lạc Nông có 564 hộ, 2.892 khẩu; trong đó, có 27 nghệ nhân dân gian. Nhiều nghệ nhân đồng bào DTTS vẫn còn lưu giữ một số nghề truyền thống như: Nghề chạm bạc, rèn dao, cuốc... Ngoài các làn điệu dân ca cần được lưu truyền, thì các loại hình văn hóa phi vật thể như tiếng nói, chữ viết, thơ, ca,… vẫn lưu truyền qua các thế hệ. Sự trao truyền này còn được diễn ra trong các hoạt động văn hóa dân gian thông qua lễ hội, hội thi, hội diễn nên ngày càng có điều kiện để bảo tồn và phát triển.

Ông Sầm Quang Vần, Nghệ nhân dân gian (sinh 1952), trú tại thôn Nà Pâu, xã Lạc Nông chia sẻ: Là người con của dân tộc Tày, thế hệ như chúng tôi dù không biết hết được các nét văn hóa đặc sắc của dân tộc mình; nhưng cũng hiểu được giá trị của nó đối với đời sống sinh hoạt hàng ngày của người Tày. Chính vì vậy, tôi đã sáng tác được những bài thơ, bài hát của người Tày như: Bài thơ “Công việc anh nông dân”, bài hát cọi “Nhờ ơn Đảng mọi cần bấu lo dân rác”, “Mon dè”, “Nải”…

Ông Lưu Bá Cường, Trưởng phòng Văn hóa - TT&DL huyện Bắc Mê cho biết: Để đẩy mạnh công tác giữ gìn, bảo tồn, phát huy những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống trong đồng bào các DTTS trên địa bàn, đòi hỏi cần có sự quan tâm lãnh, chỉ đạo sát sao, kịp thời của các cấp ủy, chính quyền các cấp; sự phối kết hợp đồng bộ, chặt chẽ giữa MTTQ và các ban, ngành, đoàn thể của huyện trong công tác tuyên truyền; đặc biệt là sự đồng thuận của cán bộ, đảng viên và nhân dân các dân tộc tạo điều kiện cho các hoạt động liên quan đến việc bảo tồn bản sắc văn hóa dân tộc của huyện thực sự phát huy được hiệu quả.

Bài, ảnh: Văn Quân