Cần làm rõ vấn đề thu hồi, đền bù đất ở xã Vĩnh Hảo

BHG- Qua 2 lần bị thu hồi, gia đình chị Trịnh Thị Đoạt, thôn Thọ Quang, xã Vĩnh Hảo (Bắc Quang) đã bị UBND xã Vĩnh Hảo lấy đi 3.021,4 m2 đất trồng lúa và 118m2 đất thổ cư. Chưa nhận đủ tiền đền bù, bồi thường thiệt hại, không có đất ở, chỉ còn lại trong tay hơn 18m2 đất lúa, 4 mẹ con chị Đoạt phải bồng bế nhau đi nơi khác kiếm kế sinh nhai. Đến nay, gần 9 năm trôi qua với hàng chục lá đơn được gửi đi các cấp, UBND xã Vĩnh Hảo cũng thay đổi mấy đời lãnh đạo nhưng sự việc vẫn chưa được giải quyết.      

Địa phương có làm trái luật!?

Chị Trịnh Thị Đoạt (vợ ông Hoàng Văn Chinh), thôn Thọ Quang, xã Vĩnh Hảo (Bắc Quang) cho biết, chị tìm đến với báo chí là “niềm tin cuối cùng” sau nhiều lần làm đơn đề nghị chính quyền các cấp ở huyện Bắc Quang giải quyết việc UBND xã Vĩnh Hảo đã 2 lần thu hồi đất của gia đình chị sai pháp luật. Sự việc kéo dài cả chục năm trời mà vẫn chưa được giải quyết.

Đất nhà chị Đoạt bị thu hồi làm khu hành chính xã Vĩnh Hảo lại được UBND xã bán cho các hộ khác làm nhà.

Qua tìm hiểu, được biết đợt thu hồi thứ nhất: Ngày 25.11.2003, gia đình chị Đoạt nhận được Thông báo số 01/TB-UB của UBND xã Vĩnh Hảo về việc thu hồi của gia đình là 118 m2 đất thổ cư và 232,4 m2 đất ruộng trồng lúa. Lý do thu hồi được UBND xã đưa ra là lấy mặt bằng xây dựng Khu hành chính UBND xã Vĩnh Hảo. Ngày 6.8.2003, Chủ tịch UBND huyện Bắc Quang ra Thông báo số 80/TB- UB về việc thu hồi 118 m2 đất thổ cư và 232,4 m2 đất lúa của gia đình chị Đoạt (không có Quyết định thu hồi của UBND huyện Bắc Quang). Tuy nhiên, sau khi thu hồi đất của gia đình chị Đoạt, UBND xã Vĩnh Hảo lại không sử dụng để xây dựng khu hành chính xã mà lại bán cho gia đình ông Phạm Quang Lân, thôn Vĩnh Chính, xã Vĩnh Hảo và bà Trần Thị Huê, thôn Vĩnh Sơn, xã Vĩnh Hảo làm đất thổ cư.

Trả lời về sự việc trên, ông Hoàng Văn Nhiên, nguyên Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hảo, nay là Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Hảo cho biết là xã không sử dụng hết nên bán lại cho ông Lân và bà Huê. Tuy nhiên, đến nay, UBND xã vẫn chưa làm được sổ đỏ cho bà Huê, ông Lân là vì UBND huyện vẫn chưa làm được thủ tục chuyển đổi mục đích sử dụng đất đã thu hồi. Và cũng chưa làm được thủ tục trích lục thu hồi đất của gia đình chị Đoạt.

Từ câu trả lời của ông Nhiên, chúng tôi đặt ra câu hỏi, tại sao UBND xã, UBND huyện Bắc Quang lại chưa làm trích lục thu hồi đất của gia đình chị Đoạt!? Lãnh đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Bắc Quang cho biết, Phòng đã nhận được Công văn chỉ đạo của UBND huyện nhưng bận quá chưa thể làm được. Cùng trả lời về vấn đề này, ông Nhiên cho biết xã Vĩnh Hảo vẫn “chưa hoàn tất được thủ tục cấp đất tái định cư” cho gia đình chị Đoạt theo nguyên tắc “đất đổi đất” vì chưa có phương án cấp đất tái định cư cho các gia đình có đất bị thu hồi làm khu hành chính UBND xã Vĩnh Hảo từ năm 2003. Và xác nhận, việc thu hồi diện tích đất của gia đình chị Đoạt vẫn thuộc quyền sở hữu của gia đình chị Đoạt từ đó đến nay “nếu” UBND huyện không hỗ trợ UBND xã làm thủ tục trích lục hồ sơ đất của gia đình chị Đoạt và làm các thủ tục pháp luật chuyển đổi mục đích sử dụng đất.

Đất thu hồi của gia đình chị Đoạt để làm chợ xã Vĩnh Hảo giờ đang trở thành chỗ cho các hộ sản xuất phơi ván bóc.

Đợt thu hồi thứ hai là vào cuối năm 2006. Đợt thu hồi này lại tiếp tục lấy đi 2.689 m2 đất trồng lúa của gia đình chị Đoạt. Lý do thu hồi mà UBND xã đưa ra là quy hoạch chợ và khu dân cư. Điều đáng nói nhất trong đợt thu hồi đất lần này có tất cả 13 gia đình. Và tất cả 13 gia đình trên đều được UBND xã Vĩnh Hảo tổ chức họp bàn thống nhất phương án thu hồi (Biên bản họp ngày 12.4.2006). Riêng gia đình chị Đoạt lại “không hề nhận được tư vấn, cũng không nhận được thông báo” từ phía chính quyền xã.

Khi được hỏi tại sao lại có chuyện thu hồi đất của hộ gia đình chị Đoạt mà lại không mời gia đình chị ra để họp bàn hay thỏa thuận trước khi thu hồi đất!?. Ông Hoàng văn Nhiên trả lời: Do tính “cấp bách” xây dựng thời điểm đó nên xã... sơ ý bỏ quên. Đến ngày 22.5.2006, UBND huyện Bắc Quang ra Quyết định số 1088/QĐ – UBND thu hồi 2.689 m2 đất lúa của gia đình chị Đoạt. Số diện tích đất trồng lúa còn lại của gia đình chị Đoạt lúc này chỉ còn 18m2. Sau khi thu hồi, UBND xã Vĩnh Hảo đã mời gia đình chị Đoạt đến để giải thích chủ trương xã lấy đất gấp để xây chợ và khu dân cư tập trung. Đồng thời “hứa” cấp bù 3 ô đất nằm trong quy hoạch khu dân cư mới cho gia đình chị Đoạt dưới hình thức đất đổi đất. Và cũng đề nghị gia đình chị Đoạt nhận tiền đền bù. Chị Đoạt đã nhận lời và cho biết khi nào xã cắm đất tái định cư gia đình chị Đoạt sẽ đến nhận đất và tiền cùng một thể. Nhưng cho đến nay, đã gần 9 năm trôi qua gia đình chị Đoạt vẫn chưa hề nhận được đất tái định cư và tiền đền bù từ phía UBND xã Vĩnh Hảo.

Mất hết đất trồng cấy, chờ đợi mãi đất tái định cư và tiền đền bù bồi thường thiệt hại, mẹ con chị Đoạt buộc phải dắt díu nhau đi nơi khác kiếm sống nuôi nhau. Và từ đó đến nay, gia đình chị Đoạt đã nhiều lần làm đơn đề nghị UBND

xã Vĩnh Hảo, UBND huyện Bắc Quang giải quyết nhưng vẫn chưa nhận được gì ngoài những lời hứa hẹn năm này qua năm khác. Thử hỏi, chưa nhận tiền đền bù thiệt hại, không có phương án bố trí và sắp xếp tái định cư cho gia đình chị Đoạt ngần ấy năm qua thì, cả 4 mẹ con chị Đoạt 9 năm qua biết lấy gì sinh sống!?. Ai là người phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại cho chị Đoạt với 4 miệng ăn, học về tổn thất sau 9 năm lưu lạc kiếm sống xa quê!?. Còn đối với 13 hộ mất đất cùng gia đình chị Đoạt thì cũng mỏi mòn chờ đợi UBND xã Vĩnh Hảo cấp đất tái định cư cho họ.

Lấy đất của dân để... chia lô, bán nền!?.

Theo trình tự pháp luật, khi chính quyền muốn thu hồi đất của dân thì bắt buộc phải xây dựng được phương án tái định cư cho họ. Và chỉ khi phương án cấp đất tái định cư được cấp có thẩm quyền phê duyệt mới được phép thành lập Hội đồng đền bù bồi thường thiệt hại cho dân. Sau khi có đủ các bước đi cần thiết để ổn định dân cư mới được phép thu hồi đất. Thế nhưng, việc thu hồi đất của gia đình chị Đoạt và 13 hộ tại xã Vĩnh Hảo lại làm trái ngược lại với quy định pháp luật. Và thực tế, việc thu hồi đất nêu trên đến nay đã là 12 năm (đối với thu hồi lần 1 và 9 năm thu hồi lần 2) UBND xã Vĩnh hảo vẫn chưa có phương án cấp đất tái định cư cho các hộ mất đất sau thu hồi. Không dừng lại ở đó, ngay sau thu hồi đất của dân, UBND xã Vĩnh Hảo đã tổ chức chia lô, bán nền trái luật. Cụ thể: Trên diện tích đất của chị Đoạt bị thu hồi lần thứ 2 (năm 2006) được bán cho ông Phạm Quang Lân, thôn Vĩnh Chính, xã Vĩnh Hảo từ tháng 4.2006. Ông Vũ Văn Dậu, thôn Vĩnh Sơn, xã Vĩnh Hảo bỏ tiền mua của UBND xã Vĩnh Hảo 2 lô từ tháng 3.2008. Bà Nam Gái, thôn Vĩnh Chính cũng được UBND xã Vĩnh Hảo bán cho 1 lô... Câu hỏi tiếp theo là, UBND xã Vĩnh Hảo còn bán trái phép đất thu hồi trái luật của gia đình chị Đoạt và các hộ bị thu hồi đất cùng đợt cho bao nhiêu hộ nữa!? Và số tiền thu được từ việc xã chia lô, bán nền là bao nhiêu, nó được sử dụng vào những việc gì!?

Ông Hoàng Văn Nhiên, nguyên Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hảo - người ở vào thời điểm đó là người trực tiếp viết giấy thu tiền các hộ trả lời rằng thu nộp vào quỹ xã. Hỏi tiếp, nộp quỹ xã đã chi vào việc gì, có hóa đơn chi hay không?. Câu trả lời là không rõ đã chi và sử dụng thế nào, việc nào và bao giờ không biết...  Còn việc giải quyết hậu quả đối với các việc UBND xã đã làm như thu hồi đất, cấp đất tái định cư cho các hộ bị thu hồi đất ra sao, ông Nhiên, Bí thư Đảng ủy và ông Hà Mạnh Thắng, Chủ tịch UBND xã Vĩnh Hảo cho biết: UBND xã đã nhiều lần đề nghị UBND huyện Bắc Quang, các cơ quan chức năng xem xét hỗ trợ giải quyết nhưng vẫn chưa xong. Và mới đây nhất, ngày 2.10.2015, UBND huyện Bắc Quang đã có Công văn số 1765/CV- UBND –TD, đôn đốc Phòng Tài nguyên & Môi trường kết hợp với UBND xã Vĩnh Hảo phối hợp giải quyết tồn đọng trong việc thu hồi, xây dựng phương án cấp đất tái dịnh cư, bồi thường cho gia đình chị Đoạt và các hộ bị thu hồi đất cùng đợt năm 2006 và báo cáo UBND huyện trước ngày 30.10.2015. Nội dung Công văn của UBND huyện Bắc Quang ngày 2.10.2015 như sau: “ UBND huyện đã ban hành Công văn số 885/UBND – TD chỉ đạo Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường kiểm tra, xác minh theo đề nghị của UBND xã Vĩnh Hảo; đề xuất hướng giải quyết. Đến nay, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường chưa có báo cáo kết quả thực hiện”.

Một lần nữa sự chỉ đạo của UBND huyện Bắc Quang lại bị rơi vào im lặng? Ông Hoàng Văn Nhiên, Bí thư Đảng ủy xã Vĩnh Hảo cho biết thêm: Đến thời điểm hiện tại xã vẫn chưa được phê duyệt phương án cấp đất tái định cư cho các hộ bị thu hồi đất trong đó có gia đình chị Đoạt. Và khó khăn nữa là xã “không có đủ kinh phí” để chuyển đổi mục đích sử dụng đất nông nghiệp trước kia đã thu hồi thành đất thổ cư để cấp cho các hộ theo giá đất hiện nay.

 Và tất nhiên, tất cả các gia đình bỏ tiền cho UBND xã Vĩnh Hảo để mua đất “đều là đất nằm trong sổ đỏ của gia đình bà Đoạt mang Số 0:539580 được UBND huyện Bắc Quang cấp ngày 23.6.2000 đang nóng lòng chờ câu trả lời dứt khoát rằng: Bao giờ họ nhận được sổ đỏ lấy từ việc thu hồi đất lúa của gia đình chị Đoạt. Ông Dậu, ông Lân cho biết, họ sẽ kiện UBND xã Vĩnh Hảo ra tòa hành chính vì xã đã lấy tiền mua đất của họ suốt 9 năm qua vẫn chưa trả đất cho họ theo thỏa thuận được 2 bên ký kết, giao kèo. Còn gia đình chị Đoạt cũng cho rằng: Phải kiện vượt cấp lên trên “nếu” UBND xã Vĩnh Hảo không hoàn tất việc cấp đất tái định cư và trả tiền đền bù bồi thường thiệt hại cho gia đình trong 9 năm dòng.

Hơn lúc nào hết, rất cần các cơ quan chức năng vào cuộc giải quyết dứt điểm chuyện lùm sùm đất đai ở xã Vĩnh Hảo, làm sáng tỏ để lấy lại lòng tin của nhân dân.

Điều tra: NGUYỄN MẠNH HÙNG