Triển vọng từ cây Xạ đen tại Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao xã Quyết Tiến

BHG - Sau khi Dự án “Xây dựng mô hình phát triển cây Xạ đen trên địa bàn tỉnh Hà Giang” được thực hiện tại huyện Quản Bạ, Vị Xuyên do Trung tâm Thông tin và Chuyển giao công nghệ mới (TTTT&CGCNM) thuộc Sở KH&CN triển khai thực hiện thành công. Đầu năm 2020, TTTT&CGCNM tiếp tục thực hiện mô hình trồng cây Xạ đen tại Khu Nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao (CNC), xã Quyết Tiến huyện Quản Bạ, bước đầu đã có những tín hiệu đáng mừng. Qua đó, có thể khẳng định việc phát triển giống cây dược liệu này trên một số địa bàn tỉnh ta, trong đó đặc biệt là địa bàn xã Quyết Tiến.

Cây Xạ đen được trồng tại khu Nông nghiệp ứng dụng CCN xã Quyết Tiến đã và đang phát triển và sinh trưởng tốt

Mô hình trồng cây Xạ đen tại Khu Nông nghiệp ứng dụng CNC xã Quyết Tiến với diện tích ban đầu là 1.200m2 với trên 800 cây Xạ đen được ươm bằng hạt do TTTT&CGCNM thực hiện với tổng kinh phí gần 30 triệu đồng. Cây Xạ đen có tên khoa học gọi là Celastrus hindsu Benth. Xạ đen còn được gọi là cây dây gối, quả nâu. Thân cây dạng dây dài 3-10m. Cành tròn, lúc non có màu xám nhạt, sau chuyển sang màu nâu, có lông, về sau có màu xanh, thường mọc và sống ở độ cao từ 300m - 1.200m so với mực nước biển. Cây dược liệu này thường sống trong điều kiện khí hậu thời tiết bình thường, đặc biệt phù hợp với khí hậu ở xã Quyết Tiến là lạnh, sương mù kéo dài… Công dụng về mặt y học, y dược của cây Xạ đen nhằm hỗ trợ việc điều trị, ức chế và ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư. Ngoài ra dùng cây để sắc thuốc uống để chống lở ngứa, mụn nhọt, tiêu hạch, tiêu độc, thanh nhiệt, mát gan, hành thủy, điều hòa hoạt huyết, giảm đau, an thần, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.

Thực tế cho thấy, cây Xạ đen đang được thị trường trong và ngoài tỉnh rất ưa chuộng, tin dùng; vì đây là cây thuốc Nam, được sử dụng vào việc nâng cao sức khỏe, ngăn ngừa bệnh tật cho con người. Giá bán Xạ đen khô (từ 80-120 nghìn đồng/kg) trên thị trường hiện nay như thân, lá tươi dao động từ 20-30 nghìn đồng/kg, cao Xạ đen có giá từ 120 nghìn đồng/gam trở lên. Cách sơ chế cũng rất rất đơn giản, chỉ cần cắt tỉa cành và băm thành lát nhỏ đem phơi hoặc sấy khô rồi đóng vào bao nilon thành sản phẩm và tiêu thụ ra thị trường. Tuy nhiên, là mô hình do Trung tâm thực hiện nên việc áp dụng các kỹ thuật công nghệ cũng được triển khai từ khâu ươm giống đến khâu chế biến và cho sản phẩm tiêu thụ, quảng bá tại thị trường trong tỉnh và ngoài tỉnh như Xạ đen khô, tươi được đóng gói, trà túi lọc, cao, viên nang, viên nén...

Anh Triệu Văn Vệ, Cán bộ TTTT&CGCNM tỉnh, là người trực tiếp phụ trách mô hình cho biết: Quy trình trồng và chăm sóc cây Xạ đen khá đơn giản, cây Xạ đen thường được nhân giống dưới 2 hình thức là bằng hạt tại vườn ươm khi rễ chuyển từ màu trắng sang màu nâu, cây được đem cấy vào bầu để chăm sóc tiếp hoặc đem ra trồng, và cây Xạ đen cũng có thể nhân giống bằng cách râm bằng cành, chọn những cành khỏe, có chiều dài từ 15 - 17cm, cắt bớt 2/3 phiến lá, chấm gốc cây vào thuốc kích thích ra rễ và cắm vào giá thể bầu để chăm sóc. Giai đoạn cây mới trồng cần kiểm tra, trồng dặm cây đúng mật độ, khoảng cách như tưới nước, làm cỏ, xới đất, phòng trừ các sâu bệnh hại. Cây Xạ đen thu hoạch được sau 12 tháng, mỗi năm cho thu hoạch 2 lần.

Việc trồng cây Xạ đen tại Khu NN ứng dụng CNC xã Quyết Tiến, huyện Quản Bạ phù hợp với khí hậu, thổ nhưỡng do vậy hiện nay cây đang phát triển và sinh trưởng tốt, hứa hẹn sẽ mang lại hiệu quả năng xuất cao. Cùng với đó, mô hình sẽ góp phần bổ sung thêm một loại cây dược liệu quý, có giá trị kinh tế cao vào cơ cấu cây trồng của tỉnh, đây cũng là mô hình được khảo nghiệm đánh giá là thành công trong thực tế, có khả năng nhân rộng. Qua đó, không chỉ góp phần vào mục tiêu phát triển cây được liệu của tỉnh mà còn trở thành một loại cây giúp bà con phát triển kinh tế trên những địa bàn vùng cao như xã Quyết Tiến.

Bài, ảnh: Hồng Cừ